Việc hiểu rõ về cấu trúc thị trường cũng như xem xét ví dụ về các loại thị trường đóng vai trò quan trọng trong việc phân loại và hiểu sâu hơn về sự cạnh tranh của các doanh nghiệp trong lĩnh vực mà bạn đang hoạt động.
Trong nội dung bài viết này, Bá sẽ giới thiệu đến anh/chị khái niệm cấu trúc thị trường, đặc điểm của từng loại cùng với đó là ví dụ về các loại thị trường cụ thể để giúp mình có thể hiểu rõ hơn về khái niệm này nhé!
Nội dung bài viết
Cấu trúc thị trường là gì?
Cấu trúc thị trường là bối cảnh kinh doanh mà các doanh nghiệp hoạt động. Nó phản ánh mức độ cạnh tranh trong ngành thông qua việc xem xét các yếu tố như sự khó khăn khi mới gia nhập thị trường và số lượng người bán hoạt động trong ngành đó. Đồng thời, cấu trúc thị trường cũng tập trung vào mối quan hệ giữa doanh nghiệp và khách hàng để minh họa việc biến động giá cả như thế nào.
indeed.com
Ví dụ: Cấu trúc thị trường cho phép một số doanh nghiệp tham gia tạo ra nhiều lựa chọn cho người tiêu dùng và duy trì sự cạnh tranh về giá cả. Trong khi đó, nếu chỉ có một công ty chiếm lĩnh một ngành, thị trường đó có thể thiếu cạnh tranh và cần sự can thiệp của chính phủ để duy trì mức giá hợp lý.
Đặc điểm của cấu trúc thị trường
Các yếu tố được xem xét trong cấu trúc thị trường bao gồm:
- Rào cản gia nhập hoặc mức độ khó khăn mà các công ty mới phải đối mặt khi muốn tham gia vào thị trường.
- Rào cản rút lui hoặc mức độ khó khăn khi một công ty muốn rời khỏi thị trường.
- Sự thống nhất hoặc sự khác biệt của sản phẩm mà các công ty cung cấp.
- Số lượng doanh nghiệp kinh doanh trên thị trường.
- Số lượng người tiêu dùng tham gia vào thị trường.
- Mức độ giá cả của sản phẩm.
>>Tham khảo thêm: Ví dụ về lập kế hoạch bán hàng | Hướng dẫn chi tiết cụ thể
4 loại cấu trúc thị trường
Dựa vào đặc điểm được nêu ở trên, cấu trúc thị trường được chia thành 4 loại bao gồm:
Cạnh tranh hoàn hảo
Cấu trúc thị trường cạnh tranh hoàn hảo đặc trưng bởi sự hiện diện của nhiều công ty. Đây là điều kiện để mỗi công ty không có sức ảnh hưởng lớn đối với thị trường. Trên thị trường này, cạnh tranh xảy ra mạnh mẽ do mức độ dễ dàng gia nhập thấp. Các doanh nghiệp có thể dễ dàng gia nhập ngành với chi phí khởi đầu thấp và tài nguyên sẵn có.
Tất cả các công ty trên thị trường cung cấp cùng loại sản phẩm với mức giá tương đồng, ít khi có sự biến động về giá cả. Nếu một công ty cố gắng tăng giá, khách hàng có thể dễ dàng chuyển sang sản phẩm của đối thủ với giá thấp hơn.
Nếu một công ty giảm giá để thu hút khách hàng, họ có thể gặp khó khăn trong việc kiếm được lợi nhuận đủ. Cần lưu ý rằng cấu trúc thị trường này hiếm khi xuất hiện vì hầu hết các ngành đều có rào cản gia nhập cao hoặc có các biến thể sản phẩm, điều này giúp các công ty kiểm soát giá cả.
Cạnh tranh độc quyền
Cấu trúc thị trường cạnh tranh độc quyền đặc trưng bởi sự hiện diện của nhiều người bán, điều này có nghĩa là rất dễ dàng để tham gia vào ngành này. Kết hợp cả hai yếu tố của thị trường độc quyền và cạnh tranh, các công ty trong mô hình độc quyền có thể bán các sản phẩm tương đồng nhưng có những điểm khác biệt nhỏ. Điều này giúp họ có một phần nhỏ sức mạnh trên thị trường dựa trên việc tạo sự khác biệt trong sản phẩm.
Ví dụ về các loại thị trường: Một công ty có thể nhận ra rằng người dùng sẵn sàng trả nhiều hơn một chút cho một sản phẩm có một số tính năng độc đáo. Để đáp ứng nhu cầu và tăng doanh thu, công ty tăng giá cho sản phẩm độc đáo này. Tuy nhiên, nếu giá cả tăng quá cao hoặc người tiêu dùng muốn một sản phẩm có giá thấp hơn, họ sẽ tìm kiếm sản phẩm thay thế. Sự cạnh tranh độc quyền cho phép họ tìm ra giải pháp thay thế phù hợp với giá cả thấp hơn.
Độc quyền nhóm
Cấu trúc thị trường độc quyền nhóm đề cập đến một nhóm ít công ty lớn cung cấp sản phẩm cho nhiều người tiêu dùng. Việc tham gia vào lĩnh vực này đòi hỏi đối mặt với những thách thức như chi phí khởi nghiệp cao và yêu cầu bằng sáng chế, nhưng vẫn dễ dàng hơn so với cấu trúc độc quyền.
Các công ty có thể bán các sản phẩm tương tự nhau như trong mô hình cạnh tranh hoàn hảo hoặc có thể tạo ra sự khác biệt giống như cạnh tranh độc quyền. Điểm khác biệt chính là mỗi công ty có đủ sức ảnh hưởng trên thị trường để hành động của họ có thể ảnh hưởng đến đối thủ cạnh tranh. Ví dụ: Khi một công ty giảm giá, các công ty khác có thể phản ứng bằng việc cũng giảm giá để duy trì tính cạnh tranh.
Các công ty trong cấu trúc thị trường độc quyền nhóm hợp tác với nhau vì họ nhận ra rằng hợp tác sẽ có lợi hơn so với cạnh tranh trực tiếp. Ví dụ: Các công ty có thể cố gắng giữ mức giá ổn định để thu hút khách hàng mà không cần cạnh tranh về giá cả. Tuy nhiên, việc giảm giá quá mức có thể ảnh hưởng đến lợi nhuận của họ.
Chính phủ cho phép cấu trúc thị trường độc quyền nhóm trong một số ngành nhất định, nhưng áp dụng các quy định chặt chẽ để bảo vệ người tiêu dùng khỏi các mức giá quá cao.
Độc quyền
Trong cấu trúc thị trường độc quyền, chỉ có một công ty duy nhất phục vụ một thị trường rộng lớn. Sự thiếu cạnh tranh thường xuất phát từ các rào cản gia nhập như chi phí khởi nghiệp cao, hạn chế về nguồn lực và bằng sáng chế.
Một công ty sản xuất một sản phẩm duy nhất và độc đáo không có sẵn ở bất kỳ nơi nào khác khiến người tiêu dùng phải mua hàng từ công ty đó nếu họ muốn có sản phẩm đó. Nếu công ty đặt mức giá cao mà người tiêu dùng vẫn phải trả, công ty đó sẽ có quyền kiểm soát lớn đối với giá cả trên thị trường.
Trong nhiều trường hợp, cấu trúc thị trường độc quyền được coi là bất hợp pháp vì nó có thể dẫn đến việc một công ty lợi dụng khách hàng thông qua việc áp đặt giá cao hơn khi họ là nguồn cung duy nhất. Tuy nhiên, chính phủ cũng có thể khuyến khích cấu trúc thị trường độc quyền trong một số ngành cụ thể.
Ví dụ: Họ có thể cho phép một công ty duy nhất thống trị một ngành nếu công ty đó hoạt động với mục tiêu mang lại lợi ích cho cộng đồng. Để điều chỉnh tình trạng độc quyền, chính phủ thường sử dụng các biện pháp pháp lý chống độc quyền nhằm ngăn chặn các hành vi không minh bạch như phân phối thị trường và thiết lập giá cả.
Ví dụ về Các loại thị trường
Dưới đây là một số ví dụ về các loại cấu trúc thị trường:
Ví dụ về các loại thị trường – Cạnh tranh hoàn hảo
Giả sử một công ty có kế hoạch bắt đầu sản xuất giấy. Công ty này đầu tư mạnh mẽ vào việc mua nguyên liệu và máy móc. Phương pháp sản xuất giấy của họ giống với các đối thủ cạnh tranh và chất lượng sản phẩm cũng không khác biệt nhiều. Do đó, công ty sẽ phải bán sản phẩm giấy của mình với mức giá tương tự như đối thủ cạnh tranh.
Trong trường hợp này, công ty bán sản phẩm giấy cho nhóm người tiêu dùng hiện tại với mức giá tương đương với giá thị trường hiện tại, từ đó thu được một lợi nhuận hợp lý. Khi công ty tăng giá cho sản phẩm tương tự, nó sẽ mất đi khách hàng khi họ chuyển sang các công ty cạnh tranh với giá không thay đổi. Để lấy lại sự cạnh tranh, công ty sau đó giảm giá dưới mức giá thị trường để thu hút nhiều khách hàng hơn. Tuy nhiên, họ không thể bù đắp chi phí sản xuất hoặc tạo ra lợi nhuận.
Vì vậy, việc duy trì mức giá cho sản phẩm trong phạm vi giá thị trường hiện tại là lựa chọn tốt nhất cho công ty này.
Ví dụ về các loại thị trường – Cạnh tranh độc quyền
Một công ty đã bắt đầu vào ngành sản xuất giày thủ công sau khi bỏ ra một khoản tiền khá lớn để khởi đầu. Trên thị trường, đã có nhiều đối thủ bán giày thủ công với nhiều loại sản phẩm và chất liệu khác nhau. Công ty này đã tạo ra sự khác biệt so với các đối thủ cạnh tranh bằng cách tập trung vào việc sản xuất những đôi giày thời trang, đa dạng về màu sắc và phong cách, sử dụng vật liệu tái chế, thân thiện với môi trường.
Công ty định giá các đôi giày này dựa trên mức giá thị trường hiện tại và tiếp thị chúng đến những người tiêu dùng quan tâm đến thời trang và có ý thức về vấn đề môi trường. Doanh số bán hàng của giày thủ công đã tăng lên nhờ chiến lược quảng cáo hiệu quả và sự nhận thức ngày càng gia tăng về các vấn đề môi trường từ phía người tiêu dùng. Khi nhu cầu tăng cao, công ty đã tăng giá bán sản phẩm và tăng tỷ suất lợi nhuận tương ứng.
Ví dụ về các loại thị trường – Độc quyền nhóm
Bốn nhà xuất bản sách chiếm lĩnh ngành công nghiệp xuất bản. Họ chuyên sản xuất sách thuộc các thể loại như sách lãng mạn, sách thiếu nhi, sách giáo dục và sách về kinh doanh của các tác giả có tiếng. Khi họ xuất bản các cuốn sách thuộc cùng một thể loại, họ đặt giá bán ổn định và nhất quán.
Các công ty xuất bản mới gặp khó khăn khi muốn gia nhập thị trường và cạnh tranh với những nhà xuất bản này. Nguyên nhân chính đến từ việc phải đối mặt với chi phí ban đầu lớn, ngân sách quảng cáo hạn chế và vấn đề liên quan đến việc mua bản quyền từ các tác giả.
Ví dụ về các loại thị trường – Độc quyền
Một công ty sản xuất hệ điều hành máy tính và là đơn vị duy nhất hoạt động trong lĩnh vực này tại đất nước. Họ cung cấp các sản phẩm và dịch vụ với chất lượng tốt và phục vụ khách hàng tốt, chiếm lĩnh thị trường trong nước. Các công ty công nghệ máy tính khác gặp khó khăn khi muốn tham gia vào thị trường này. Họ gặp khó khăn với chi phí khởi nghiệp lớn và không có nguồn lực quảng cáo đủ để cạnh tranh với công ty hiện tại. Bởi họ có sức ảnh hưởng độc quyền trong thị trường, công ty duy nhất này bán hệ điều hành máy tính của mình với mức giá cao. Chính phủ can thiệp để điều chỉnh giá cả vì giá bán quá cao đối với người tiêu dùng thông thường, những người cần sử dụng hệ điều hành máy tính và không có sự lựa chọn thay thế. Mục tiêu là để tạo điều kiện giá cả hợp lý hơn cho công chúng.
>>Tìm hiểu thêm: 6 Ví dụ về đàm phán trong cuộc sống hay nhất
Một số câu hỏi thường gặp về các loại thị trường
Phổ cấu trúc thị trường là gì?
Phổ cấu trúc thị trường mô tả phạm vi của các loại cấu trúc thị trường khác nhau. Phổ này biểu thị hai đầu cực trái ngược. Một bên là cạnh tranh hoàn hảo, trong đó chỉ có cạnh tranh một chiều và không đủ sức mạnh để ảnh hưởng đến giá thị trường. Ở phía bên kia của phổ là sự độc quyền, thống trị toàn bộ thị trường.
Có những dạng cấu trúc thị trường nào?
Có bốn dạng cấu trúc thị trường – cạnh tranh hoàn hảo, độc quyền nhóm, độc quyền và cạnh tranh độc quyền.
Tác động của cấu trúc thị trường đối với người tiêu dùng là gì?
Cấu trúc thị trường ảnh hưởng đến sự sẵn có của sản phẩm, mức độ cạnh tranh và giá cả hàng hóa và dịch vụ. Sự hiểu biết về cấu trúc thị trường giúp người tiêu dùng cập nhật thông tin và đưa ra quyết định mua sắm thông minh.
Lợi ích của việc hiểu về cấu trúc thị trường đối với doanh nghiệp là gì?
Việc hiểu về cấu trúc thị trường giúp phân tích và tận dụng loại hình kinh doanh phù hợp nhất cũng như đề xuất chiến lược giá cả hợp lý hơn.
Tổng kết
Qua bài phân tích về khái niệm cấu trúc thị trường cũng như ví dụ về các loại thị trường, có thể thấy rằng các loại cấu trúc thị trường đem đến nhiều cơ hội đặc biệt cho các doanh nghiệp khác nhau. Số vốn đầu tư sẽ xác định loại cấu trúc thị trường phù hợp mà bạn có thể lựa chọn và đồng thời, xác định tiềm năng lợi nhuận có thể đạt được. Cùng với điều này, mức độ dễ dàng trong việc thực hiện kinh doanh cũng khác nhau tùy thuộc vào từng loại cấu trúc. Sự hiểu biết về cấu trúc thị trường đóng vai trò quan trọng đối với nhà quản lý chính sách cũng như các doanh nghiệp. Các doanh nghiệp cần phải hiểu rõ cấu trúc thị trường mà họ hoạt động để xây dựng các chiến lược cạnh tranh hiệu quả trên thị trường.
Trong bài viết Học Digital Marketing Ra Làm Gì? Nên Đăng Ký Học Ở Đâu?, Bá sẽ phân tích cho anh/chị tại sao việc học Digital Marketing là một lựa chọn hấp dẫn không thể bỏ qua. Xem xét các lý do chính khiến việc lựa chọn tiếp thị kỹ thuật số trở nên quan trọng và giải thích tại sao việc tham gia vào khóa học Digital Marketing của Nguyễn Trung Bá là một sự đầu tư đáng giá.
